تشخیص زردی نوزاد
زردی نوزاد یک وضعیت پیدایشی است که در آن پوست و چشمان نوزاد به طور مؤقت زرد می شوند.
این وضعیت به دلیل افزایش بیش از حد بیلی روبین یا پیگمان قرمز خون در خون نوزاد رخ می دهد.
بعد از تولد، سطح بالای بیلی روبین در خون نوزاد به دلیل عملکرد کبد نا کافی است که باعث متابولیسم صحیح آن نمی شود.
زرد شدن پوست و چشمان نوزاد معمولاً در روز های اول تا هفتهٔ دوم پس از تولد رخ می دهد و به طور عمده بلا خطر است و با گذر زمان بهبود می یابد.
با این حال، در صورت بالا رفتن سطح بالای بيلي روبين، لازم است که پزشک معالجه مناسب را تجويز كند.
تشخیص زردی نوزاد یا jaundice می تواند به علت افزایش بیلی روبین یا bilirubin در خون باشد.
بیلی روبین یک ماده طبیعی است که در نتیجه تجزیه همو گلوبین یا پروتئین قرمز خون تولید می شود.
در صورتی که سیستم تخلیه بیلی روبین از بدن کودک نا کافی یا نا مناسب باشد، سطح بیلی روبین در خون افزایش می یابد و زردی نوزاد رخ می دهد.
در بیشتر موارد، زردی نوزاد نیاز به درمان ندارد و با عبور زمان به طور خودی خاتمه می یابد.
با این حال، در مواردی که زردی شدید تر است یا برای مدت طولانی تری ادامه دارد، نیاز به اقدامات درمانی ممکن است.
برای تشخیص زردی نوزاد، می توانید به موارد زیر توجه کنید.
۱- رنگ پوست
نوزاد ممکن است زرد شود، از جمله پوست صورت، چشمان و بدن.
۲- رنگ ادرار و مدفوع
ادرار نوزاد زرد تر و مدفوع آن کمی روشن تر از رنگ معمول خود می باشد.
۳- رفتار نوزاد
نوزاد ممکن است خوابیده و بی حرکت تر باشد، اشتها کمتری داشته باشد و کمتر تمایل به تغذیه داشته باشد.
اگر مشکوک به زردی نوزاد خود هستید، بهتر است با پزشک یا پزشک خانواده خود در مورد وضعیت نوزاد صحبت کنید تا تشخیص درست و مشاوره درمانی دریافت کنید.
پزشک شما می تواند بر اساس علائم و آزمون های مربوطه، تشخیص دقیق تری ارائه دهد و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
تشخیص زردی نوزاد به وجود آمدن رنگ زرد در پوست و چشم ها به دلیل افزایش بیش از حد بیلی روبین در خون نوزاد است.
بیلی روبین یک پیگمان طبیعی است که در فرآیند تجزیه هموگلوبین یا پروتئین قرمز خون تولید می شود.
اما در صورت عدم توانایی کبد نوزاد برای صحبت با بیلی روبین، سطح آن در خون افزایش می یابد و باعث زرد شدن پوست و چشم ها می شود.
برخلاف زرد شدن فسقط، که معمولاً در روز های اول پس از تولد رخ می دهد و به صورت تدریجی کاهش می یابد، زرد شدن نوزاد متولد شده به دلایل دارای عامل خطر است و نکات زیر بایستید.
۱- سابقه خانوادگی
در صورت داشتن سابقه خانوادگي براي همچنين موارد، احتمال بروز زردی نوزاد افزایش می یابد.
۲- زمان شروع زردی
زرد شدن نوزاد در روز های اول پس از تولد معمولاً به علت زردی فسقط است و به صورت تدریجی کاهش می یابد.
اگر زرد شدن پس از چند روز از تولد شروع شده و بیشتر می شود، بایستید به پزشک مراجعه کنید.
۳- سطح بیلی روبین
با تست خون، سطح بیلی روبین در خون نوزاد اندازه گیری می شود.
در صورت سطح بالای بیلی روبین، نوزاد به دکتر خود معرفي خواهید شده و در صورت لزوم، درمان مناسب را خواهید گرفت.
۴- علائم ديگر
همچنین، علائم ديگر همچون استفراغ، کاهش فعاليت و خستگي نا معقول نيز بايستى به پزشک اطلاع داده شود.
در هر صورت، برای تشخیص و درمان نوزادان بهتر است که از متخصصینی که در این زمینه سابقه و تجربه کافی دارند کمک بگیرید.
کدام نوزادان در معرض خطر هستند؟
تعدادی از نوزادان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای زردی نوزاد باشند.
عوامل زیر می توانند موجب افزایش خطر زردی نوزاد در برخی از نوزادان شوند.
۱- نوزادان زودرس یا نوزادانی که در هفته های اول زندگی زاده شده اند.
۲- نوزادانی که وزن تولد آنها کمتر از 2.5 کیلو گرم است.
۳- نوزادانی که در خانواده ای تاریخچه زردی نوزاد داشته اند.
۴- نوزادانی که در 24 ساعت اول پس از تولد زرد شده‌اند.
۵- نوزادانی که مادرانشان گروه خونی RH منفی دارند و نوزادانی که در اثر تعارض گروه خونی با مادر، بیشتر از حد معمول بیلیروبین دریافت کرده‌اند.
۶- نوزادانی که در بین نوزادان دیگر خون مادر و جنین در رحم انتقال یافته است مثلاً در صورتی که مادران و فرزندانی با گروه‌های خونی متفاوت هستند.
۷- نوزادانی که در مدت زمان طولانی از زمان تولد تغذیه کمتری دریافت می کنند.
نوزادانی که یک یا چندی از این عوامل را دارند، به عنوان نوزادان با خطر بیشتر برای زردی نوزاد شناخته می‌شوند.
با این حال، باید توجه داشت که هر نوزاد ممکن است زرد شود و برخی از موارد ممکن است نیاز به مراقبت و درمان داشته باشند، بنابراین مهم است که همواره با پزشک خود در ارتباط باشید و دستورات و نکات مربوط به مراقبت از نوزاد را از او دریافت کنید.
زردی نوزاد ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و وجود بیماری‌های خاص رخ دهد.
برخی از دلایل شایع زردی نوزاد عبارتند از:
۱- زردی فسفاتاز
این نوع زردی در نوزادان پس از تولد به دلیل کاهش طبیعی سطح بیلیروبین در خون رخ میدهد.
این نوع زردی معمولاً در چند روز اول پس از تولد شروع می‌شود و تا چند هفته به صورت خودکار بهبود می‌یابد.
۲- زردی هپاتیک
در برخی نوزادان، کبد قادر به صحت بخشیدن به بالانس بین تولید و تجزیه بيليريوبين نيست.
اين باعث افزايش سطح بيليريوبين در خون شده و زردي را به همراه دارد.
۳- زردي هموليتيك
در صورت وجود بيماري هاي خوني مانند کم خونی همولیتیک، سطح بيليريوبين در خون افزايش می‌یابد و زردي نوزاد رخ میدهد.
۴- عوامل محیطی
برخی عوامل محیطی نظیر استفاده از داروهای خاص، تغذیه نامناسب یا عفونت‌های ویرال ممکن است زردی نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد.
در صورت بروز زردی در نوزاد، بهتر است با پزشک گفتگو کنید تا دلایل و درمان مناسب را تعیین کند.
درمان زردی چیست؟
مدت زمان درمان زردی نوزاد ممکن است بستگی به شدت و علت زردی داشته باشد.
در بسیاری از موارد، زردی نوزاد در عرض 1 تا 2 هفته بهبود می یابد.
اما در برخی موارد، ممکن است زمان بیشتری نیاز باشد.
در صورت تشخیص زردی فزاینده یا پایبند به مدت طولانی‌تر از دو هفته، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
درمان زردی نوزاد بستگی به علت و شدت زردی، سن نوزاد و وضعیت سلامتی او دارد. در بیشتر موارد، زردی نوزاد نیاز به درمان خاصی ندارد و به طور خودی خاتمه می یابد.
اما در مواردی که زردی شدید تر است، درمان ممکن است ضروری باشد.
درمان زردی نوزاد به وابستگی به علت و شدت آن متفاوت است.
در ادامه، چند روش درمان زردی نوزاد را بررسی می کنیم.
۱- تغذیه منظم
تغذیه منظم نوزاد با شیر مادر یا شیر مصنوعی برای تخلیه بیلیروبین و کاهش سطح آن مفید است.
نوزادان شیر مادر را بیشتر می توانند بیلیروبین را از بدن خارج کنند.
در مواردی که نوزاد تغذیه کافی نمی کند، ممکن است نیاز به تغذیه مکمل از طریق جایروی (NG tube) یا دستگاه IV داشته باشد.
۲- نوردرمانی یا Phototherapy
نوردرمانی یک روش درمانی است که با استفاده از نور های خاص به نوزاد تابش داده می شود.
نور های خاص در پردازش بیلیروبین در بدن نوزاد کمک می کنند و باعث تجزیه آن می شوند. نوزاد با پوشیدن لباس خاص و قرار گرفتن زیر یک منبع نوری خاص قرار می گیرد.
این روش کمک می کند تا سطح بیلیروبین در خون کاهش یابد.
این روش شامل قرار دادن نوزاد در زیر چشمه‌های نور قرار می‌گیرد تا پروتئین‌های بیش از حد در خون که باعث زرد شدن پوست می‌شود، تجزیه شود.
این روش معمولاً در بخش مراقبت ویژه نوزادان انجام می‌شود.
۳- انتقال خون یا Exchange Transfusion
در موارد شدید زردی نوزاد که سطح بیلیروبین بسیار بالاست و خطرات جدی برای سلامتی و زندگی نوزاد وجود دارد، انتقال خون انجام می شود.
در این روش، خون نوزاد کم‌بیلی‌روبین جایگزین خون نوزاد با بیلیروبین بالا می شود.
در صورت لزوم، جابجایی خون (transfusion) صورت می‌گیرد. این روش شامل جایگزین کردن خون نامطابق با خون نوزاد است تا سطح بیلیروبین را کاهش دهد.
۴- تغذیه مناسب
تغذیه مناسب و استفاده از شیر مادر یا فرمول مناسب برای نوزاد، به کاهش سطح بیلیروبین یا پروتئین زرد کمک می‌کند.
۵- دارو های ضد زردی
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به کاهش سطح بیلیروبین در خون کمک می کنند.
6- مراقبت و پشتیبانی
نگهداری و مراقبت مناسب از نوزاد با زردی، شامل تغذیه مناسب، استفاده از لامپ های نور گرم و جلوگیری از تعرض به عوامل تحریک‌کننده مانند نور خورشید است.
تمام این روش ها بستگی به شدت و علت زردی نوزاد، تجویز و اجرا می شود.
بایست به پزشک خود مشورت کنید تا رژیم درمان مناسب را برای شما و نوزادتان تعیین کند.
همه این روش های درمانی نیاز به نظارت پزشک دارند و باید توسط یک تیم پزشکی متخصص درمان زردی نوزاد انجام شود.
در صورتی که نگرانی یا شک درمورد زردی نوزاد خود دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.