فتوتراپی دوگانه و ترکیبی برای درمان زردی های شدید

فتوتراپی دوگانه یا فشرده زمانی استفاده می شود که سطح بیلی روبین در خون نوزاد به شدت افزایش یافته باشد. در این زمان نیاز است تا به سرعت سطح بیلی روبین خون کاهش یابد زیرا هر گونه تعلل و وقت کشی به ضرر نوزاد است و افزایش زردی در نوزاد می تواند خطرات جدی برای سلامت وی در آینده به دنبال داشته باشد. یکی از روشهای درمان زردی و کاهش سطح بیلی روبین در این زمان می تواند تعویض خون باشد اما تعویض خون یک روش تهاجمی به شمار می آید و می تواند به عنوان آخرین راه درمان زردی نوزاد به کار گرفته شود در صورتی که استفاده فتوتراپی دوگانه می تواند علاوه بر اینکه سطح بیلی روبین را به سرعت کاهش می دهد کاملا بدون عوارض جانبی و یک روش غیر تهاجمی است

که در آن نیازی به تعویض خون نوزاد نیست.

فتوتراپی دوگانه چیست؟

ترکیب دو یا چند لامپ فتوتراپی و یا ترکیب دستگاه فتوتراپی معمولی با دیگر دستگاه های درمان زردی نوزاد مانند پتوی فتوتراپی , لایه فیبر نوری و … را فتوتراپی دوگانه یا فتوتراپی فشرده گویند. همانطور که ذکر شد در زمانی که بیلی روبین به حد خطرناک خود برسد نیاز است تا سریعا این میزان به حد نرمال خود کاهش پیدا کند تا از عواقب جدی و خطرناک آن پیشگیری شود.

واحد های فتوتراپی به کار رفته در فتوتراپی دوگانه می توانند شامل:

نور سفید

نور آبی

نور سبز

یا لوله های فلورسنت ویژه “نور آبی”

باشند.

نور فتوتراپی در منطقه آبی سبز طیف قابل ملاحظه ای را در فتوتراپی دوگانه استاندارد ایجاد می کنند.

اما در زمانی که سطح بیلی روبین نزدیک به منطقه ای است که در آن فتوتراپی ترکیبی یا دوبل توصیه می شود، باید حداکثر بازده برای درمان زردی و کاهش بیلی روبین انتخاب شود.

منابع نوری مورد استفاده در فتوتراپی دوگانه

لوله های مخصوص فلورسنت آبی در حال حاضر یکی از موثر ترین منابع نور فتوتراپی دوگانه می باشند.

لوله های ویژه آبی نور بیشتری نسبت به لوله های معمولی آبی منتشر می نمایند از این رو منبع مناسبی برای فتوتراپی دوگانه هستند. این منابع نوری می توانند نور را در طیف آبی-سبز ایجاد کنند. در این طول موج، نور می تواند به درون پوست نفوذ نماید از این رو بیشترین میزان جذب نور توسط بیلی روبین در این طیف نوری ایجاد می شود. بیلی روبین با جذب این نور در کوتاه ترین زمان ممکن دچار واکنش می شود و به متریالی تبدیل می شود که به سادگی می تواند از بدن نوزاد دفع شود یعنی همان چیزی که ما انتظار آن را داریم. زمان و سرعت عمل در این روش درمانی اهمیت زیاد دارد زیرا ما نیاز داریم تا سطح بیلی روبین را در مدت کوتاهی کاهش دهیم.

آیا در فتوتراپی دوگانه از نور ماوراء بنفش استفاده می شود؟

بیشتر مردم تصور می کنند که در زمان فتوتراپی دوگانه و یا ترکیبی از نور ماوراء بنفش استفاده می شود.

اما این تصور کاملا غلط است زیرا این نور برای پوست انسان و به خصوص نوزادان تازه متولد شده کاملا مضر است و اثرات بدی روی پوست خواهد داشت و به هیچ وجه در فتوتراپی دوگانه از این نور استفاده نمی شود. سیستم نور استفاده شده در فتوتراپی دوگانه می تواند تا حد بسیار کمی اشعه ماوراء بنفش از خود انتشار دهند همچنین مقدار کمی نور ماوراء بنفش به وسیله لوله های فلورسنت و لامپ های هالوژن منتشر می شود اما طول موج این اشعه ها طولانی تر از آن است که بتواند به نوزاد آسیب برساند. همچنین این نور ماوراء بنفش منتشر شده تقریبا به صورت کامل توسط دیواره شیشه ای لوله فلورسنت و پوشش پلکسی گلاس واحد فتوتراپی دوگانه جذب می شود.

و اجازه رسیدن آن به بدن نوزاد داده نمی شود.

میزان فاصله تا منبع نور در فتوتراپی دوگانه

از دیگر مواردی که می تواند سرعت کاهش بیلی روبین را افزایش دهد تنظیم فاصله صحیح از لامپ فتوتراپی است. نوزاد باید در فاصله ای از منبع قرار بگیرد که میزان جذب بیلی روبین را افزایش دهد و در زمانی کوتاه منجر به کاهش سطح بیلی روبین در خون گردد. میزان فاصله از لوله های فلورسنت در فتوتراپی دوگانه 10 سانتی متر است و بیش از این مقدار می تواند منجر به آسیب دیدن پوست نوزاد شود. البته برخی دستگاه های فتوتراپی اجازه نزدیک شدن بیشتر از 20 تا 30 سانتی متری به منبع را نمی دهند زیرا باعث خطر سوختگی در نوزادان می شوند. از این رو انتخاب مناسب دستگاه زردی نوزاد حین فتوتراپی دوگانه بسیار مهم است. برای افزایش کارایی بیشتر بهتر است بازتابنده ها، منبع نور و فیلترهای نور شفاف (در صورت وجود) کاملا تمیز و به دور از هر نوع آلودگی باشد.

افزایش سطح منطقه تابش در فتوتراپی

از دیگر معیارها برای فتوتراپی دوبل یا دوگانه افزایش سطح منطقه تابش است.

هر چه میزان جذب نور توسط پوست نوزاد و منطقه آن بیشتر باشد

بیلی روبین در مدت زمان کوتاه ترین کاهش پیدا می کند

و به سطح نرمال آن می رسد.

به همین دلیل است که نوزاد بدون لباس و کاملا لخت درون دستگاه زردی نوزاد قرار می گیرد.

به این ترتیب بیشتری میزان سطح برای دریافت نور فتوتراپی در دسترس خواهد بود. برای افزایش سطح منطقه تابش می توان به صورت همزمان در کنار دستگاه فتوتراپی از پدهای فیبر نوری به صورت تشک در زیر نوزاد استفاده کرد و یا پتوی فتوتراپی را به کار برد. در این زمان نیازی نیست پوشک نوزاد حذف شود و نوزاد به همان صورت با یک پوشک و چشم بند ضد نور برای محافظت در حین فتوتراپی درون دستگاه قرار داده می شود.