زردی در نوزادان به معنی زرد شدن رنگ پوست نوزاد است. تمام نوزادانی که بدنیا میآیند، دچار درجاتی از بالا رفتن سطح بیلیروبین در خون میشوند، اما زردی فقط در نیمی از نوزادان قابل مشاھده است.
نوزادانی که در ھفته ۳۷ بارداری یا زودتر به دنیا می آیند، احتمال بیشتری برای دچار شدن به زردی در آنھا وجود دارد.
پوست نوزاد من کمی زرد رنگ به نظر می رسد. آیا این مسئله طبیعی است؟
بله، حدود ۶۰ درصد کودکانی که به دنیا می آیند، رنگ زردی روی پوستشان وجود دارد که به آن زردی) یرقان (می گویند. که در یکی دو ھفته ابتدای تولد بروز می کند.در واقع کمابیش ھمه نوزادان زردی دارند، ولی ھمیشه قابل تشخیص نیست. برای بیشتر نوزادان، این زردی موقتی است و شرایط سخت خودبه خود ویا به وسیله یک معالجه ساده از بین می رود. ولی در شرایط نادر، این مسئله بسیار جدی شده و نیاز به توجه و مراقبت دارد.
چه چیزهایی باعث به وجود آمدن زردی می شوند؟
وجود تعداد زیادی از رنگدانه به نام بیلی روبین باعث می شوند تا پوست زردرنگ به نظر آید. خون ھر انسانی دارای رنگدانه ھای بیلی روبین است. این رنگدانه ھا براثر شکستن سلول ھای قرمز خون ایجاد می شوند. کبد وظیفه بیرون راندن بیلی روبین ھا را از خون دارد. در طول دوران بارداری، کبد مادر بیلی روبین ھا را برای کودک خود از درون خون از بین میبرد. پس از تولد، مدت زمانی طول میکشد تا کبد کودک به این وظیفه خود عمل کند. در نتیجه: تعداد این رنگدانه ھا در خون کودک افزایش پیدا کرده و سبب زرد شدن پوست او می شود.که به آن زردی می گویند.
به این نوع از زردی، زردی فیزیولوژیکی می گویند. معمولا در روزھای اول و دوم تولد ظاھرشده و خودبه خود طی دو ھفته از بین خواھد رفت.) در کودکان زودرس این زمان از ۵ الی ۷ روز شروع شده و ممکن است تا دو ماه نیز به طول انجامد. (رنگ زرد در ابتدا در صورت نوزاد نمایان می شود و رفته رفته به گردن و سپس سینه نوزاد منتقل شده و در مورد شدید تا انگشتان پای نوزاد نیز ادامه پیدا می کند.
آیا تغذیه از شیر مادر موجب زردی در نوزاد می شود؟
تغذیه از سینه مادر باعث ایجاد زردی نمی شود، ولی زردی در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند رایج تر است. عدم وجود کافی مایعات در بدن باعث بالا رفتن تعداد بیلی روبین ھا در خون می شود. بنابراین اگر نوزاد شما از سینه تغذیه می کند و توانایی دریافت میزان کافی شیر را ندارد، احتمال ابتلا به زردی در او افزایش خواھد یافت.) کودکانی که از شیرخشک تغذیه می کنند نیز در شرایطی که شیر کافی دریافت نکنند، زردی خواھند گرفت.
اگر فکر می کنید کودک شما شیر کافی دریافت نمیکند بھتر است در خصوص مشکلات تغذیه با پزشک او مشورت نمایید. به محض اینکه با افزایش تکنیک ھای شیردھی شما، کودکتان موفق به در یافت شیر لازم از سینه تان شد زردی شروع به از بین رفتن خواھد کرد. مرکز پزشکی تخصصی کودکان آمریکا توصیه می کند.
که در روزھای ابتدایی تولد، حداقل ۸ الی ۱۲ بار در طول روز به کودک خود شیر دھید.
ممکن است به درستی تحت مراقبت بوده و وزن کافی دریافت کرده باشد، ولی چیزی در شیر مادر وجود دارد که مانع از این می شود که کبد توانایی خود را در از بین بردن بیلی روبین ھا اعمال کند. این مسئله معمو ًلا در زردی ھای فیزیولوژیکی رخ می دھد، و این مسئله می تواند برای ھفته ھا و ماه ھا ادامه پیدا کند.
زردی که به خاطر شیر مادر ایجاد می شود در کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه می کنند رایج است، و این مسئله به طور کلی مخرب و آسیب رسان است. اگر تعداد بیلی روبین در خون کودک به مقدار زیاد افزایش پیدا کند، پزشک به شما را از تغذیه توسط شیر مادر برای مدت یک الی دو روز منع خواھد کرد تا تعداد آنھا را پایین آورد.شما می توانید در این مدت شیر خود را دوشیده و نگھداری کنید تا پس از پایین آمدن تعداد بیلی روبین ھای خون او، دوباره می توانید به او از طریق شیر خود تغذیه کنید.
آیا زردی می تواند خطرناک باشد؟
در موارد زیادی از زردی، مسئله ای نیست که نگرانی ایجاد کند. اما اگر تعداد بیلی روبین ھا به مقدار زیادی افزایش پیدا کند، زردی ممکن است به صورت موقت بر سیستم عصبی اثر بگذارد. درصد خیلی کمی از زردی وجود دارد که باعث سنگینی گوش، و یا کاھش رشد، و یا فلج مغزی می شود که به آن کرنیکتروس می گویند.
آیا بعضی از کودکان نسبت به زردی مستعد تر هستند؟
بله. کودکان نسبت به گرفتن زردی مستعد می شوند اگر:
دارای خواھر یا برادری باشند که او نیز زردی داشته است در ھنگام تولد بر روی بدنشان کبودی داشته باشند) چرا که سلول ھای خونی موجود در کبودی شکسته و موجب تولید بیلی روبین می شوند (زود به دنیا آمده باشند، چرا که کبد نارس آنھا نمی تواند تعداد بیلی روبین ھا را کنترل کند اھل آسیای شرقی باشد دارای اختلال ژنتیکی باشد) مثل سندروم گیلبرت، نقص در غشاء سلول ھای قرمز خون، اختلال روده ای، عفونت، تکان ھای بیش از اندازه ھنگام تولد، یک بیماری مشخص، ویا نارسی شدید) تولد قبل از ۲۸ ھفته.
تست زردی نوزادان
تیم پزشکی ھنگام تولد نوزاد شما را مورد معاینه قرار می دھند تا از عدم ابتلا به زردی مطمئن شوند. بھتر این است که ۳ الی ۵ روز بعد از تولد نیز این معاینات انجام گیرد، چرا که در این زمان است که بیلیروبین ھای خون در بالاترین تعداد خود به سر میبرند.
اگر کودک شما مشکوک یه زردی باشد پزشک معاینات خود را از طریق تست پوست و خون انجام خواھد داد تا از تعداد بیلی روبین ھای خون او اطمینان حاصل شود.) اگر به نظر رسید کودک شما زردی دارد تستھا قطع ًا انجام خواھد شد چرا که زردی که دراین زمان بروز می کند ممکن است مشکل ساز باشد.
اگر بعد از زایمان بیمارستان را به سرعت ترک کنید، در زمانیکه زردی بروز می کند شما در منزل خواھید بود و شما اولین نفری ھستید که متوجه زردی در کودک خود میشوید.
روش تشخیص زردی در نوزادان
نوزاد خود را به اتاقی که نور آن طبیعی است و یا چراغ ھای مھتابی در آن وجود دارد ببرید. اگرکودک شما پوستی سفید دارد به آرامی انگشت خود را بر پیشانی، بینی و سینه او فشار دھید و سپس رھا کنید، و ببینید ته رنگ زرد نمایان میشود یا خیر. اگر کودک شما تیره پوست است، لثه و سفیدی چشم او را برای پیدا کردن رنگ زرد چک کنید.
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
زمانیکه کودکتان پوستی متمایل به زردی داشت، مخصوص سفیدی چشم او اگر زرد بود یا شکم، پاھا و بازو ھای او متمایل به زرد بود، با پزشک او تماس بگیرید. ھمچنین اگر کودک شما مبتلا به زردی بود و بھانه گیر شده بود و یا تمایلی به خوردن غذا نداشت، ویا اگر زردی خفیف او بیش از سه ھفته به طول انجامید با پزشک تماس بگیرید.
چه زمانی زردی به مسئله ای جدی تبدیل می شود؟
اگر زردی در کودک شما در ۲۴ ساعت ابتدایی تولد رخ دھد، این مسئله ھمیشه جدی خواھد بود و نیاز به مداوا و نظارت مستقیم پزشک دارد. این مدل از زردی رایج نبوده و به دلیل ناسازگاری گروه خونی میان مادر و کودک خواھد بود.
اگر گروه خونی شما O و یا از خانواده گروه خونی ھای منفی ھستید، ممکن است با گروه خونی کودک خود ناسازگار باشید. در اوایل دوران بارداری، متخصص شما مطمئن ًا خون شما را چک خواھد کرد تا مطمئن شود که آیا شما در ریسک ھستید یا خیر. اما ھیچ راھی برای اطمینان از ناسازگاری گروه ھای خونی وجود ندارد و باید
صبر کرد تا نوزاد به دنیا آمده و گروه خونی او را متوجه شد.
بیمارستانی که در آن کودک خود را به دنیا آورده اید ممکن است در بدو تولد گروه خونی نوزاد شما را گرفته و از گروه خونی او اطمینان حاصل نمایند.) ولی در برخی از بیمارستان ھا تا زمانیکه اثری از زردی در کودک بروز نکرده اقدام به این عمل نمی کنند. چرا که ممکن است حتی در صورت عدم سازگاری گروه خونی مادر و کودک باز ھم زردی رخ ندھد. (
ھمچنین تستی به نام کومب نیز ممکن است در جھت تشخیص ناسازگاری مادر و کودک انجام شود، تا مطمئن شوند این ناسازگاری بر کودک اثر گذاشته است یا خیر. اگر کودک شما ناسازگار با گروه خونی شما بود و یا اگر جواب تست کومب او مثبت بود باید تحت نظر پزشک قرار گیرد.
درمان زردی در نوزادان
اکثر زردی ھا ھیچ گونه مداوایی ًنیاز ندارن، اما در صورت نیاز به مداوا پرتو درمانی موثر و ایمن به نظر می
رسد. در این روش کودک را کاملا لخت در یک تخت مخصوص نوزادان قرار داده، چشمان او را می پوشانند، و در زیر نور آبی به نام بیلی لایت قرار می دھند، چرا که اشعه ماورای بنفش ساختار بیلی روبین ھا را به گونه ای تغییر می دھند که تمایل بدن به دفع آن از طریق ادرار افزایش می یابد.
روش دیگر استفاده از پتوھایی است به نام فیبر اپتیک که می توانید آن را از بیمارستان اجاره کرده تا از کودکتان در منزل نگھداری نمایید.
پرتو درمانی معمو ًلا موثر است، اما اگر زردی در کودک شما به درجه حادی رسیده باشد، و یا اگر برخلاف پرتو درمانی ھای انجام شده تعداد بیلی روبین ھا ھمچنان در حال افزایش بود، باید کودک را در بخش مراقبت ھای ویژه برای تعویض خون او بستری کرد. این عمل قسمتی از خون کودک را که در آن تعداد بیلی روبین ھا بسیار زیاد است با خون سالم تعویض می کند تا میزان آنھا در خون نرمال شود.